AXIT CACBOXYLIC
I. Định nghĩa,phân loại,danh pháp
1. Định nghĩa
Axit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm cacboxyl () liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hiđro.Nhóm được gọi là nhóm cacboxyl , viết gọn là .
2. Phân loại
Nếu nhóm cacboxyl liên kết trực tiếp với nguyên tử hiđro hoặc gốc ankyl thì tạo thành dãy axit no,mach hở,đơn chức,công thức chung là ,gọi là dãy đồng đẳng của axit fomic ( ), thí dụ (axit axetic), (axit propionic),…
Nếu gốc hiđrocacbon trong phân tử axit có chứa liên kết đôi,liên kết ba thì gọi là axit không no,
Thí dụ :
Nếu gốc hiđrocacbon là vòng thơm thì gọi là axit thơm, thí dụ : (axit benzoic),…
Nếu trong phân tử có nhiều nhóm cacboxyl () thì gọi là axit đa chức, thí dụ : (axit oxalic) , (axit maloic),…
3. Danh pháp
Theo IUPAC,tên của axit cacboxylic mạch hở chứa không quá 2 nhóm cacboxyl được cấu tạo bằng cách đặt axit trước tên của hiđrocacbon tương ứng theo mạch chính (mạch chính bắt đầu từ nguyên tử C của nhóm ) rồi thêm vào đó đuôi oic
Tên thông thường của các axit có liên quan đến nguồn gốc tìm ra chúng nên không có tính hệt thống
II. Cấu trúc và tính chất vật lí
1. Cấu trúc
Nhóm được hợp bởi nhóm cacbonyl () và nhóm hiđroxyl () vì thế nó được gọi là nhóm cacboxyl. Tương tác giữa nhóm cacbonyl và nhóm hiđroxyl làm cho mật độ electron ở nhóm cacboxyl.
Hệ quả là nguyên tử hiđro ở nhóm axit trở nên linh động hơn ở nhóm ancol, phenol và phản ứng của nhóm axit cũng không còn giống như của nhóm anđehit, xeton.
2. Tính chất vật lí
Ở điều kiện thường, tất cả các axit cacboxylic đều là những chất lỏng hoặc rắn. Điểm sôi của các axit cacboxylic cao hơn của anđehit, xeton và cả ancol có cùng số nguyên tử cacbon. Nguyên nhân là do sự phân cực ở nhóm cacboxyl và sự tạo thành liên kết hiđro liên phân tử ở axit cacboxylic.
Axit cacboxylic cũng tạo liên kết hiđro với nước và nhiều chất khác.Các axit fomic,axetic,propionic tan vô hạn trong nước. Khi số nguyên tử C tăng lên thì độ tan trong nước giảm.Mỗi axit cacboxylic có vị chua riêng biệt, thí dụ axit axetic có vị chua giấm, axit nitric có vị chua chanh, axit oxalic có vị chua me, axit tactric có vị chua nho,… :cheers: :suspect:
ANDEHIT VÀ XETON
I. Tổng quan
1. Định nghĩa và cấu trúc
a. Định nghĩa
Anđehit là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hiđro.
Nhóm là nhóm chức của anđehit, nó được gọi là nhóm cacbanđehit.
Thí dụ : (fomanđehit), (axetanđehit),....
Xeton là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm liên kết trực tiếp với hai nguyên tử cacbon.
Thí dụ :
b) Cấu trúc của nhóm cacbonyl
Nhóm được gọi là nhóm cacbonyl.
Nguyên tử C mang liên kết đôi ở trạng thái lai hóa .
Liên kết đôi gồm một liên kết bền và một liên kết kém bền.Góc giữa các liên kết ở nhóm giống với góc giữa các liên kết tức là .Trong khi liên kết hầu như không phân cực,thì liên kết bị phân cực mạnh : nguyên tử O mang một phần điện tích âm, nguyên tử C mang một phần điện tích dương , .Chính vì vậy các phản ứng của nhóm >C = O có những điểm giống và những điểm khác biệt so với nhóm .
2. Phân loại
Dựa theo cấu tạo của gốc hiđrocacbon ,người ta phân chia anđehit và xeton thành ba loại : No,không no và thơm.
Thí dụ thuộc loại anđehit no, thuộc loại anđehit không no, thuộc loại anđehit thơm , thuộc loại xeton no, thuộc loại xeton thơm,…
3. Danh pháp
Anđehit : theo IUPAC,tên thay thế của anđehit gồm tên của hiđrocacbon theo mạch chính ghép với đuôi , mạch chính chứa nhóm ,đánh số 1 từ nhóm đó. Một số anđehit đơn giản hay được gọi theo tên thông thường vốn có nguồn gốc lịch sử.
Xeton : Theo IUPAC, tên thay thế của xeton gồm tên của hiđrocacbon tương ứng ghép với đuôi on, mạch chính chứa nhóm ,đánh số 1 từ đầu gần nhóm đó. tên gốc – chức của xeton gồm tên hai gốc hiđrocacbon đính với nhóm và từ xeton.
Anđehit thơm đầu dãy , được gọi là benzanđehit (anđehit benzoic).
Xeton thơm đầu dãy được gọi là axetonphenon (metyl phenyl xeton).
4. Tính chất vật lí
Fomanđehitt () và axetanđehit () là những chất khí không màu,mùi xốc,tan tốt trong nước và trong các dung môi hữu cơ.
Axeton là chất lỏng dễ bay hơi (), tan vô hạn trong nước và hòa tan được nhiều chất hữu cơ khác.
So với hiđrocacbon có cùng số nguyên tử C trong phân tử, nhiệt độ nóng chảy , nhiệt độ sôi của anđehit và xeton cao hơn.Nhưng so với ancol có cùng số nguyên tử C thì lại thấp hơn.
Mỗi anđehit hoặc xeton thường có mùi riêng biệt,chẳng hạn xitral có mùi sả, axeton có mùi thơm nhẹ,meton có mùi bạc hà,anđehit xinamic có mùi quế,…
II. Tính chất hóa học
1. Phản ứng cộng
a) Phản ứng cộng hiđro (phản ứng khử)
Khi có xúc tác Ni đun nóng, anđehit cộng với hiđro tạo ra ancol bậc I, xeton cộng với hiđro tọa thành ancol bậc II.
b) Phản ứng cộng nước,cộng hiđro xianua
Liên kết đôi ở fomanđehit có phản ứng cộng nước nhưng sản phẩm tạo ra có hai nhóm OH cùng đính vào một nguyên tử C nên không bền,không tách ra khỏi dung dịch được.
(không bền)
Hiđro xianua cộng vào nhóm cacbonyl tạo thành sản phẩm bền gọi là xianohiđrin.
xianohiđrin
Phản ứng cộng hiđro xianua vào nhóm cacbonyl xảy ra qua hai giai đoạn, anion phản ứng ở giai đoạn đầu, ion phản ứng ở giai đoạn sau.
2. Phản ứng oxi hóa
a. Tác dụng với brom và kali pemanganat
Thí nghiệm :
- Nhỏ nước brom vào dung dịch axetanđehit , màu của nước brom bị mất.
- Nhỏ nước brom vào dung dịch axeton ,màu của nước brom không bị mất.
- Nhỏ dung dịch kali pemanganat vào dung dịch axetanđehit ,màu tím bị mất.
- Nhỏ dung dịch kali pemanganat vào dung dịch axeton,màu tím không bị mất.
Giải thích : Xeton khó bị oxi hóa.Anđehit rất dễ bị oxi hóa,nó làm mất màu nước brom,dung dịch kali pemanganat và bị oxi hóa thành axit cacboxylic,thí dụ :
b. Tác dụng với ion bạc trong dung dịch ammoniac
Thí nghiệm : Cho dung dịch ammoniac vào ống nghiệm đựng dung dịch bạc nitrat đến khi kết tủa sinh ra bị hòa tan hoàn toàn,thêm vào đó dung dịch axetanđehit rồi đun nóng thì thấy trên thành ống nghiệm xuất hiện lớp bạc sang nhưn gương,vì thế gọi là phản ứng tráng bạc.
Giải thích : Amoniac tạo với phức chất tan trong nước.Anđehit khử được ở phức chất đó thành Ag kim loại :
Phản ứng tráng bạc được ứng dụng để nhận biết anđehit và để tráng gương, trán ruột phích.
3. Phản ứng ở gốc hiđrocacbon
Nguyên tử hiđro ở bên cạnh nhóm cacbonyl dễ tham gia phản ứng.Thí dụ :
III. Điều chế và ứng dụng
1.Điều chế
a. Từ ancol
Phương pháp chung để điều chế anđehit và xeton là oxi hóa nhẹ ancol bậc I,bậc II tương ứng bằng CuO
Fomanđehit được điều chế trong công nghiệp bằng cách oxi hóa metanol nhờ oxi không khí ở với xúc tác là Cu hoặc Ag :
b. Từ hiđrocacbon
Các anđehit và xeton thông thường được sản xuất từ hiđrocacbon là sản phẩm của quá trình chế biến dầu mỏ.
Oxi hóa không hoàn toàn metan là phương pháp mới sản xuất formanđehit :
Oxi hóa etilen là phương pháp hiện đại sản xuất axetanđehit :
Oxi hóa cumen rồi chế hóa với axit sunfuric thu được axeton cùng với phenol :
tiểu phân trung gian
2. Ứng dụng
a. Fomanđehit
Fomanđehit được dùng chủ yếu để sản xuất poliphenolfomanđehit (làm chất dẻo) và còn được dùng trong tổng hợp phẩm nhuộm,dược phẩm.
Dung dịch fomanđehit trong nước gọi là fomalin (còn gọi là fomon) được dùng để ngâm xác động vật,thuộc dao động , tẩy uế,diệt trùng,…
b. Axetanđehit
Axetanđehit chủ yếu được dùng để sản xuất axit axetic
c. Axeton
Axeton có khả năng hòa tan tố nhiều chất hữu cơ và cũng dễ dàng được giải phóng ra khỏi các dung dịch đó (do nhiệt độ sôi thấp) nên được dùng làm dung môi sản xuất nhiều loại hóa chất,kể cả một số polime.
Axeton còn dùng làm chất đầu để tổng hợp ra nhiều chất hữu cơ quan trọng khác như clorofom, iođofom, bisphenol-A,…
Trang Chính
Tiêu đề: Phần xương sống của Hóa 11 đây cả nhà ơi !
dcm đéo viết CTCT or CTPT của nó ra thì sao mà bọn hoc kém biết được : 
chuẩn bị làm quả pom tấn đây :X 
gan` nhu the 
